Inclusive Growth là tăng trưởng gì ?

Sáng nay được đọc một status rất hay của anh Tạ Quang Đông* về việc dịch cụm từ Inclusive Growth, sẵn lúc đang tìm tài liệu cho bài báo sắp tới nên tôi mạo muội tìm hiểu một chút về cụm từ "tưởng như là ai cũng biết này" để chia sẻ với mọi người.



Nguyên văn status của anh Đông như sau:

" Trong chủ đề của Diễn đàn Đối tác phát triển Việt Nam 2015 (VDPF 2015) có cụm từ “tăng trưởng toàn diện” dịch từ cụm tiếng Anh inclusive growth. Phương án dịch này cần sửa, vì không phản ánh đúng nội hàm của thuật ngữ. Nếu nói tăng trưởng toàn DIỆN thì nghĩa là pt về mọi MẶT, đúng ko ạ?

Trong khi nội hàm của inclusive growth là sự tăng trưởng đem lại lợi ích cho tất cả mọi NGƯỜI, chứ ko phải về mọi mặt đâu. Inclusive growth/development là khi tăng trưởng/phát triển, giàu có hơn, thì tất cả mọi NGƯỜI, mọi NHÓM, mọi GIAI TẦNG xã hôi đều đc hưởng lợi, chứ không chỉ sướng một vài người , một vài nhóm, vì vậy inclusive inclusive growth ko phải là tăng trưởng toàn diện, mà là tăng trưởng cho mọi người, tăng trưởng vì mọi người, tăng trưởng cho tất cả (tiếng Trung dịch là “bao dung tính tăng trưởng” 包容性增 (“tính” là tính chất, thể hiện rằng ở trước đó là tính từ, định ngữ) là rất sát, vì từ “bao dung” 包容 trong tiếng Trung có nghĩa là include, inclusive, “gồm vào đó”, “chứa vào/cho vào trong đó”: “bao” 包 như ở trong “bao bọc”, “dung”容 “nghĩa là chứa trong đó”, như trong “dung tích”, “nội dung”. Thế nhưng có bạn dịch sang tiếng Việt là “tăng trưởng bao dung” thì lại không ổn, vì “bao dung” trong tiếng Việt lại có nghĩa là khoan dung, khoan thứ, tha thứ… chứ không phải là “chứa trong đó, cho vào trong đó, như “bao dung” của tiếng Trung. Cũng như “khốn nạn” trong tiếng Trung khác “khốn nạn” trong tiếng Việt)

Nếu muốn một phương án ngắn, đạt được sự cân bằng về âm tiết, thì ta nên dùng “tăng trưởng bao quát” (tính từ bao quát gồm 2 âm tiết, bằng với số âm tiết của “tăng trưởng”). Đây là phương án tôi nghĩ ra và sử dụng. Hoặc phương án của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội cũng tốt: “tăng trưởng bao trùm”. Nghe thì không hay bằng “tăng trưởng toàn diện”, nhưng đúng hơn, và DỊCH THUẬT TRƯỚC HẾT PHẢI ĐÚNG ĐÃ, RỒI MỚI NÊN QUAN TÂM ĐẾN CHUYỆN ÂM THANH PHÁT RA HAY HAY KHÔNG HAY.

financial inclusion trong ngành của tôi cũng thế: [tiếp cận] tài chính cho mọi người, [tiếp cận] tài chính cho tất cả, [tiếp cận] tài chính bao quát, cùng lắm là [tiếp cận] tài chính bao quát toàn diện, chứ ko thể là [tiếp cận] tài chính toàn diện. mong các nhà báo sử dụng bản dịch chính xác, vì vai trò của các bạn có tính chất dẫn dắt quan trọng lắm, dân cứ đọc và dùng theo các bạn thôi.

BỔ SUNG một reply của mình với còm của một bạn "inclusive growth dịch là giáo dục hòa nhập" từ lâu. không biết ai nghĩ ra cách dịch đó. đó là cách dịch rất tốt. người dịch được như thế là là người giỏi. còn như em biết em nhỉ, inclusive growth là tăng trưởng sao cho mọi người, mọi tầng lớp đều được hưởng lợi, (chứ ko phải đất nước giàu có thì tiền chỉ chảy vào túi những kẻ vốn đã lắm tiền như Manh-Ha Tran, còn nghèo khó như Tạ Quang Đông lại bị gạt ra bên lề, khoảng cách cứ doãng ra mãi). chứ có phải tăng trưởng về mọi MẶT đâu mà dịch là tăng trưởng toàn DIỆN. Nhầm em nhỉ. Inclusive institution thì dịch là “thể chế dung nạp” cũng là rất hay và đúng. Việc lựa chọn tính từ phù hợp với danh từ khi dịch nhiều lúc cũng vất vả. Ví dụ cùng là inclusive nhưng “thể chế bao quát”, “giáo dục bao quát” thì lại không ổn. cụ nào thấy hay lại share cho phát, các cụ like thì Mark Zuck chỉ cho Đông 10 đô, các cụ share là Đông được 1000 usd đấy "



Các phần comment tại status của anh cũng rất hay và bổ ích, tôi mạn phép đưa về đây:

Khanh Le Vu Quả là có vấn đề khi dịch từ này thật. Nếu dịch "Inclusive growth" là "Tăng trưởng toàn diện" thì không chuẩn ở chỗ nghĩa của chữ "toàn diện" được hiểu là" về mọi mặt, mọi ngành" của nền kinh tế, trong khi hàm ý của chữ "Inclusive" lại là "mọi người đều được hưởng thành quả", "không loại trừ ai" từ sự tăng trưởng đó, tức "tăng trưởng mang lại lợi ích cho tất cả mọi người". Tôi không rành tiếng Hán như Ta Quang Dong, nhưng cũng thấy vẫn có vấn đề. Chữ "bao dung" trong tiếng Hán thường được hiểu trong ngữ cảnh tiếng Việt là "không xét nét", "không soi mói", "rộng lượng, sẵn lòng tha thứ" cho những khiếm khuyết nào đó mà người khác có, hơn là cái nghĩa "cho mọi người" như trên.

Khanh Le Vu Có thể tương đương với thuật ngữ "Growth for all". -"Tăng trưởng cho mọi người".

Nguyễn Thành Bôn Tăng trưởng [cho] toàn dân
...

Cá nhân tôi từ trước đến nay chủ quan cho rằng Inclusive growth được dịch là tăng trưởng toàn diện, qua status này tự cảm thấy xấu hổ và quyết định tham khảo thêm các cách dịch khác nữa, nên đã thử nhờ anh Google tìm hiểu.


Tôi tìm hiểu được có các cách dịch phổ biến như sau: 
Tăng trưởng kinh tế mang tính công bằng
http://tinnhanhchungkhoan.vn/tien-te/adb-tai-cam-ket-ho-tro-qua-trinh-phat-trien-cua-viet-nam-94855.html
http://www.agribankbinhthanh.com.vn/Tin-tuc/Tin-Agribank/Thong--oc-Nguyen-Van-Binh-tham-du-Hoi-nghi-thuong-.aspx

Tăng trưởng cho mọi người 
http://tuoitre.vn/tin/tuoi-tre-cuoi-tuan/20100618/cau-hoi-cua-nha-tai-tro/384224.html

Tăng trưởng đồng đều
http://www.adb.org/vi/projects/documents/46293-005-project-data-sheet

Mọi người đều được thụ hưởng từ tăng trưởng (Trần Kim Chung, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Triển vọng kinh tế Việt Nam 2015, Tạp chí Tuyên giáo số 1, 2015);

Tăng trưởng bao trùm, bao dung
http://viet-studies.info/kinhte/TranVanTho_KinhTeThiTruong.htm

Tăng trưởng mang lại lợi ích cho tất cả người dân 
(http://nghiencuuquocte.net/2015/04/24/tien-bo-xa-hoi-quan-trong-ra-sao

Tăng trưởng toàn diện
http://kinhtemoitruong.vn/news/Hoat-dong-Hoi/Tu-Kinh-te-Moi-truong-den-Kinh-te-xanh-3046

Tăng trưởng hòa nhập 
http://www.vietnamembassy-newzealand.org/vi/nr070521170205/news_object_view?newsPath=/vnemb.vn/ng_kinhte/ns080115164749

Tăng trưởng trọn vẹn
http://vietnamese.hochiminh.usconsulate.gov/pr-12162013i.html


Vẫn biết rằng "dịch là phản dịch", nhưng chuyển ngữ không thấu đáo thì lại là thiếu trách nhiệm với ngôn ngữ rồi. Cảm ơn status bổ ích của anh Tạ Quang Đông.

* Link đến status của anh Tạ Quang Đông
https://www.facebook.com/quangdong.ta/posts/1102863686392500)

2 comments:

  1. Mình cũng đang gặp từ này và mình cũng tìm thấy cách dịch của tiếng Trung như chủ thớt đã nói. Mình đã nghĩ đến phương án dịch là "tăng trưởng hòa hợp". Xin chia sẻ và tham khảo ý kiến của mọi người.

    ReplyDelete
  2. Thưa thầy, liệu em có thể dịch cụm từ này thành "tăng trưởng bền vững" được không. Mong được thầy giải đáp ạ.

    ReplyDelete